(Cadn.com.vn) - Sau hơn 25 năm khai thác vàng tại mỏ vàng Bồng Miêu (xã Tam Lãnh, H. Phú Ninh, Quảng Nam), dù giấy phép khai thác vàng đã hết hạn từ tháng 3-2016, nhưng Cty vàng Bồng Miêu vẫn chưa đóng cửa mỏ, bàn giao cho chính quyền địa phương quản lý. Hệ quả là hàng trăm đối tượng khắp nơi đổ về đây khai thác vàng trái phép. Mới đây, một vụ sập hầm đã xảy ra khiến một nạn nhân bị thiệt mạng. Đặc biệt, nhiều đối tượng còn dùng cả xe múc, sử dụng số lượng lớn hóa chất để tuyển quặng vàng trái phép...

Nợ thuế không chịu trả

Theo Cục Thuế tỉnh Quảng Nam, tính đến nay Cty vàng Bồng Miêu còn nợ hơn 100 tỷ đồng tiền thuế và không đưa ra phương án trả nợ theo quy định của luật pháp Việt Nam. Mặc dù hết hạn giấy phép và nợ thuế kéo dài nhưng Cty vàng Bồng Miêu vẫn xin gia hạn giấy phép. Sau khi xem xét ở nhiều khía cạnh, chính quyền tỉnh Quảng Nam và Bộ TN&MT bác bỏ đề xuất trên đồng thời UBND tỉnh Quảng Nam ban hành nhiều văn bản yêu cầu Cty vàng Bồng Miêu đóng cửa mỏ, tái tạo, phục hồi môi trường, bàn giao 230ha khu mỏ lộ thiên được cấp phép cho chính quyền địa phương quản lý. Tuy nhiên sau hơn 1 năm hết hạn giấy phép, Cty vàng Bồng Miêu vẫn “án binh bất động”, không bảo vệ khu vực mỏ, không có phương án đảm bảo an toàn khu vực đập thải chứa hóa chất độc hại, nguy cơ vỡ đập thải có thể xảy ra bất cứ lúc nào.

Do không bàn giao diện tích mỏ cho địa phương quản lý và cũng không có kế hoạch bảo vệ hầm lò, hiện nay, tình trạng khai thác vàng trái phép, sử dụng hóa chất nguy hại tại khu vực này diễn ra rất phức tạp. Đặc biệt, hàng trăm người dân địa phương trong và ngoài tỉnh đổ xô về đây khai thác vàng trái phép khiến tình trạng ANTT trở nên phức tạp, Cách đây vài ngày, một vụ sập hầm vàng tại khu vực mỏ vàng Bồng Miêu khiến một người chết tiếp tục là một hồi chuông cảnh báo việc khai thác vàng trái phép tại đây.  Cụ thể, sáng ngày 4-4, ông Nguyễn Đức Trọng (58 tuổi) cùng vợ là Phạm Thị Dưỡng (59 tuổi, cùng trú H. Vĩnh Linh, tỉnh Quảng Trị) vào khu vực đồi Sim (xã Tam Lãnh) để khai thác vàng trái phép thì không may hầm bị sập. Khi vụ tai nạn xảy ra, ông Trọng tử vong do bị đất đá vùi lấp, riêng người vợ đứng phía ngoài nên may mắn thoát nạn. Ngay sau khi vụ tai nạn xảy ra, lực lượng chức năng đã đến hiện trường để tìm cách đưa nạn nhân ra ngoài. Nhờ sự giúp đỡ của người dân, nạn nhân sau đó đã được đưa về quê mai táng.

Dù giấy phép khai thác vàng của Cty vàng Bồng Miêu đã hết hạn hơn 1 năm qua,  nhưng đến nay Cty vẫn chưa bàn giao diện tích cho chính quyền địa phương quản lý.

San lấp mặt bằng quy mô lớn để tuyển quặng vàng trái phép bằng hóa chất.

Ô nhiễm môi trường

Ngoài những tai nạn chết người luôn rình rập, việc khai thác vàng trái phép tại đây cũng để lại những hệ lụy khôn lường về ô nhiễm môi trường. Tại khu vực này, để phục vụ cho hoạt động khai thác vàng trái phép, các đối tượng khai thác vàng ngang nhiên tàng trữ hàng tấn hóa chất độc hại, trong đó có chất độc cyanua, thủy ngân ngay tại bãi vàng. Hàng vạn tấn quặng trộn với hóa chất cyanua ủ kín sau đó được đưa vào bể lắng để tuyển vàng.

Ông Nguyễn Thế Vinh - Chủ tịch UBND xã Tam Lãnh thẳng thắn nhìn nhận, hiện nay, tình hình khai thác vàng trái phép tại xã Tam Lãnh rất phức tạp. Người dân khắp nơi vào hầm lò để khai thác vàng trái phép, sử dụng hóa chất, ăn ở cả ngày lẫn đêm trong hầm lò. “Trong tháng qua chúng tôi đã phối hợp với Đồn CA Tam Lãnh kiểm tra, truy quét 3 đợt. Qua kiểm tra, lực lượng chức năng phát hiện phá hủy 4 máy nổ, hai máy xay, 3 máy bơm nước, 750 mét dây điện, 800 mét dây dẫn nước, 10.000 mét bạt, tất cả là để phục vụ cho khai thác vàng trái phép. Đáng lo ngại khi phát hiện có đến 22 hồ chứa hóa chất với khoảng 270m3, 3 tấn vôi cùng nhiều xe múc… Lực lượng chức năng đã đẩy đuổi gần 200 người ra khỏi khu vực. Thế nhưng nhiều người trốn trong các hầm lò hay chạy vào núi. Chỉ cần lực lượng truy quét đi khỏi là họ quay ngay lại khai thác quặng vàng trái phép. Hiện chúng tôi rất khó khăn trong việc xử lý. Trong khi đó lực lượng địa phương mỏng, quản lý không chặt chẽ. Do vậy chúng tôi đề nghị lực lượng chức năng tỉnh, huyện tăng cường giúp sức trong việc kiểm tra, kiểm soát tại bãi vàng Bồng Miêu này”- ông Vinh nói.

Cũng mới đây, Phòng Cảnh sát môi trường CA tỉnh Quảng Nam đã ra quân truy quét nhiều nhóm khai thác vàng trái phép ở mỏ vàng Bồng Miêu. Qua đó lực lượng chức năng đẩy đuổi hơn 100 đối tượng, phá hủy hàng chục lều trại, nhiều công cụ hỗ trợ việc khai thác vàng trái phép. Tuy nhiên, sự việc sau đó đâu lại vào đấy, khi lực lượng chức năng rút lui thì các đối tượng quay lại hoạt động.

Thực tế cho thấy, trong những năm qua việc khai thác vàng trái phép khu vực mỏ vàng Bồng Miêu khiến lực lượng chức năng và chính quyền địa phương không thể kiểm soát được. Việc sử dụng hóa chất độc hại tràn lan, những vụ sập hầm chết người liên tiếp xảy ra đã chứng minh cho điều đó. Hơn lúc nào hết, UBND tỉnh Quảng Nam cũng như các ngành chức năng cần có những giải pháp căn cơ để tiến đến dẹp bỏ nạn “vàng tặc” trên.

B.B-D.V

Chiều ngày 6-4, một vụ sạt lở đất đá đã xảy ra tại khu vực khai thác vàng của Cty vàng P.M (xã Phước Thành, H. Phước Sơn, Quảng Nam). Theo thông tin người dân địa phương cho biết, vụ sạt lở trên khiến ít nhất 2 công nhân bị thiệt mạng và 1 người bị thương. Tuy nhiên trao đổi với báo chí, chính quyền địa phương xác nhận có sự việc trên nhưng vụ tai nạn chỉ làm 1 người bị thương và nạn nhân sau đó được chuyển ra Đà Nẵng cấp cứu.